Tiêu chuẩn ISO 9001:2026 Hệ thống Quản lý Chất lượng

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt, một hệ thống quản lý chất lượng hiệu quả không chỉ là lợi thế mà còn là yếu tố sống còn đối với doanh nghiệp. Việc xây dựng quy trình bài bản, kiểm soát rủi ro và liên tục cải tiến chính là nền tảng để vận hành doanh nghiệp ổn định và phát triển bền vững. Tiêu chuẩn ISO 9001 – với hàng triệu chứng nhận được cấp trên toàn cầu – đã trở thành “chìa khóa” giúp hàng loạt doanh nghiệp nâng cao hiệu quả, khẳng định uy tín và mở rộng thị trường. 

---

TIÊU CHUẨN ISO 9001 LÀ GÌ?

Tiêu chuẩn ISO 9001 là tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý chất lượng (QMS), được phát triển và công bố bởi Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO – International Organization for Standardization). 

Đây là tiêu chuẩn được áp dụng rộng rãi nhất trong lĩnh vực quản lý chất lượng, với mục tiêu giúp doanh nghiệp thiết lập các nguyên tắc và quy trình nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, đáp ứng nhu cầu của khách hàng và tăng cường năng lực cạnh tranh. ISO 9001 được xem là nền tảng cốt lõi để tổ chức tồn tại và phát triển bền vững trong môi trường kinh doanh đầy biến động hiện nay.

ISO 9001 có đưa ra các nguyên tắc, nguyên lý và yêu cầu nhằm giúp cho các doanh nghiệp có thể thiết lập được một hệ thống quản lý chất lượng trong doanh nghiệp và áp dụng cho tất cả các loại hình doanh nghiệp không phân biệt quy mô hay loạI hình sản xuất, kinh doanh hay dịch vụ.

Các phiên bản của ISO 9001

Ra đời lần đầu vào năm 1987, ISO 9001 đã trải qua nhiều lần cập nhật để phản ánh tốt hơn bối cảnh kinh tế và nhu cầu thực tế của doanh nghiệp. Dưới đây là các phiên bản chính đã được ban hành:

• ISO 9001:1987 – Phiên bản đầu tiên, tập trung vào đảm bảo chất lượng trong thiết kế, sản xuất và lắp đặt.
• ISO 9001:1994 – Vẫn giữ trọng tâm vào sản xuất, ít thay đổi so với bản 1987.
• ISO 9001:2000 – Bước ngoặt lớn khi mở rộng áp dụng cho cả ngành dịch vụ, nhấn mạnh quản lý theo quá trình và cải tiến liên tục.
• ISO 9001:2008 – Điều chỉnh nhẹ về thuật ngữ, duy trì cấu trúc của bản 2000.
• ISO 9001:2015 – Hiện là phiên bản mới nhất, tập trung vào quản lý rủi ro, tư duy theo hướng quá trình, và linh hoạt trong kiểm soát chất lượng sản phẩm – dịch vụ nhằm đáp ứng tốt hơn kỳ vọng của khách hàng.

Theo như thông tin mới nhất thì phiên bản mới của tiêu chuẩn ISO 9001 dự kiến sẽ được ban hành vào năm 2026, với tên gọi ISO 9001:2026. Đây sẽ là bản cập nhật tiếp theo sau phiên bản hiện hành ISO 9001:2015, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc thích nghi với bối cảnh quản lý chất lượng hiện đại.

Bản chất cốt lõi của ISO 9001

Rõ việc – Rõ người – Rõ cách làm

Để vận hành hiệu quả một hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001, doanh nghiệp cần đảm bảo sự rõ ràng trong ba yếu tố then chốt:

• Rõ việc: Mỗi hoạt động trong tổ chức phải được chuẩn hóa thông qua các quy trình hoặc hướng dẫn vận hành cụ thể. Điều này giúp từng cá nhân hiểu rõ nhiệm vụ của mình và biết được công việc cần thực hiện ở từng công đoạn.
• Rõ người: Ban lãnh đạo cần chỉ định nhân sự chủ chốt ở các bộ phận để tham gia triển khai và áp dụng hệ thống ISO. Những nhân sự này phải nắm rõ chức năng, trách nhiệm và quyền hạn của từng vị trí trong đơn vị mình, từ đó cùng xây dựng quy trình phù hợp thực tế.
• Rõ cách làm: Tất cả các quy trình, hướng dẫn cần được trình bày mạch lạc, logic và dễ áp dụng, đảm bảo mỗi vị trí trong tổ chức đều có thể thực hiện công việc một cách nhất quán và hiệu quả.

Kết nối với chuyên gia

---

ĐỐI TƯỢNG ÁP DỤNG TIÊU CHUẨN ISO 9001

Bộ tiêu chuẩn ISO 9001 có đưa ra được những yêu cầu đối với một Hệ thống Quản lý Chất lượng có thể áp dụng cho các loại doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực cũng như quy mô khác nhau đều có thể áp dụng được bộ tiêu chuẩn ISO 9001:2015 vào Hệ thống của mình để giúp nâng cao được chất lượng và kiểm soát được quy trình chất lượng một cách tốt nhất. Những doanh nghiệp áp dụng có thể kể đến nhu sau:

---

NỘI DUNG CÁC YÊU CẦU CỦA BỘ TIÊU CHUẨN ISO 9001

LỢI ÍCH KHI DOANH NGHIỆP TRIỂN KHAI TIÊU CHUẨN ISO 9001:2015

Việc các tổ chức, doanh nghiệp tiến hành áp dụng và đạt chứng nhận ISO 9001:2015 có thể giúp mang lại nhiều lợi ích thiết thực, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh cũng như phát triển bền vững. Những lợi ích đó có thể được kể lại như sau:

• Tăng cường hiệu quả quản lý và kiểm soát chất lượng

Bộ tiêu chuẩn ISO 9001:2015 có thể giúp cho tổ chức, doanh nghiệp của bạn có thể xây dựng được một hệ thống Quản lý Chất lượng một cách hiệu quả nhất. Chúng cho phép xác định và kiểm soát các vấn đề liên quan đến chất lượng một cách toàn diện. Nhờ đó, tổ chức có thể chủ động giảm thiểu rủi ro và nâng cao khả năng thích ứng với yêu cầu cạnh tranh ngày càng khắt khe trên thị trường.

• Nâng cao khả năng đáp ứng yêu cầu khách hàng và đối tác

Việc doanh nghiệp của bạn tuân thủ tốt các tiêu chí trong bộ tiêu chuẩn này cho phép doanh nghiệp đáp ứng tốt hơn kỳ vọng từ khách hàng và đối tác, từ đó nâng cao mức độ hài lòng và xây dựng uy tín vững chắc trên thị trường.

• Củng cố hình ảnh thương hiệu trong nước và quốc tế

Áp dụng ISO 9001:2015 không chỉ góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm/dịch vụ mà còn khẳng định vị thế và thương hiệu doanh nghiệp trên thị trường trong nước và toàn cầu, mở rộng cơ hội tiếp cận với nhiều khách hàng tiềm năng.

• Tối ưu hóa hiệu quả hoạt động và gia tăng lợi nhuận

Hệ thống quản lý chất lượng theo ISO 9001 giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, thời gian, đồng thời giảm thiểu lỗi trong quá trình sản xuất và vận hành. Nhờ đó, hiệu quả hoạt động được cải thiện rõ rệt, góp phần tăng trưởng lợi nhuận một cách bền vững.

• Định hướng phát triển trong thời đại công nghiệp 4.0

ISO 9001:2015 chú trọng đến tư duy dựa trên rủi ro, giúp doanh nghiệp kiểm soát chặt chẽ các quá trình và thích ứng nhanh với những biến động của môi trường kinh doanh hiện đại. Đây là nền tảng quan trọng để doanh nghiệp vượt qua các thách thức của thời đại công nghiệp 4.0 và hội nhập kinh tế toàn cầu.

---

THÔNG TIN MỚI NHẤT VỀ BỘ TIÊU CHUẨN ISO 9001:2026

Tính đến tháng 5 năm 2025, tiêu chuẩn ISO 9001:2015 vẫn là phiên bản hiện hành. Tuy nhiên, một bản sửa đổi mới – dự kiến mang tên ISO 9001:2026 – đang trong quá trình phát triển và dự kiến sẽ được công bố vào tháng 9 năm 2026, với thời gian chuyển đổi kéo dài đến năm 2029.

Những điểm mới dự kiến trong ISO 9001:2026

Mặc dù bản dự thảo chính thức (DIS) dự kiến sẽ được công bố vào giữa năm 2025, một số thay đổi đáng chú ý đã được xác định:

• Tích hợp công nghệ số: Tăng cường áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI), tự động hóa và dữ liệu lớn vào các quy trình quản lý chất lượng.
• Tăng cường quản lý rủi ro: Mở rộng phạm vi nhận diện và ứng phó với rủi ro trong toàn bộ chuỗi cung ứng và hoạt động kinh doanh.
• Chuyển trọng tâm từ “sự hài lòng” sang “trải nghiệm khách hàng”: Đánh giá toàn diện hành trình và cảm nhận của khách hàng.
• Đưa yếu tố đạo đức và ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) vào hệ thống quản lý: Đảm bảo doanh nghiệp hoạt động minh bạch, có trách nhiệm và bền vững.
• Cấu trúc tiêu chuẩn mới: Chuyển từ cấu trúc cấp cao (Annex SL) sang cấu trúc hài hòa (Harmonized Structure – HS), tương tự như ISO/IEC 27001:2022.
• Tăng cường sự tham gia của các bên liên quan: Đảm bảo các quyết định và hành động của tổ chức phù hợp với kỳ vọng của khách hàng, nhân viên và đối tác.

Lộ trình cập nhật

• Giữa năm 2025: Công bố bản dự thảo quốc tế (DIS) để lấy ý kiến rộng rãi.
• Tháng 9 năm 2026: Dự kiến công bố phiên bản chính thức ISO 9001:2026.
• Đến năm 2029: Hoàn tất giai đoạn chuyển đổi từ ISO 9001:2015 sang ISO 9001:2026.

Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì?

• Tiếp tục duy trì và cải tiến hệ thống ISO 9001:2015 hiện tại.
• Theo dõi sát sao các bản dự thảo và hướng dẫn từ ISO.
• Lên kế hoạch đào tạo và cập nhật hệ thống quản lý chất lượng để sẵn sàng cho phiên bản mới.
• Đánh giá khoảng cách (gap analysis) giữa hệ thống hiện tại và các yêu cầu dự kiến của ISO 9001:2026.

Kết nối với chuyên gia

---

DỊCH VỤ CHỨNG NHẬN ISO 9001:2015 TẠI SQC CERTIFICATION

---