Tiêu chuẩn ISO 14001:2015 – Hệ thống An toàn Môi trường

QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH BỘ TIÊU CHUẨN ISO 14001

Tiêu chuẩn ISO 14001 được tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế ISO ban hành bối cảnh toàn cầu ngày càng quan tâm đến vấn đề môi trường và nhu cầu cấp thiết về một hệ thống quản lý môi trường thống nhất, hiệu quả. Vào năm 1996, phiên bản đầu tiên của ISO 14001 được công bố như một phần của bộ tiêu chuẩn ISO 14000 – tập trung vào việc hướng dẫn các tổ chức kiểm soát và cải thiện hiệu suất môi trường.

Tiêu chuẩn này đã trải qua hai lần rà soát và cập nhật lớn:

• Phiên bản ISO 14001:2004: Bổ sung và cải tiến các yêu cầu nhằm nâng cao hiệu quả vận hành và sự phù hợp với các hệ thống quản lý khác như ISO 9001.
• Phiên bản ISO 14001:2015: Chính thức ban hành vào tháng 9 năm 2015, phiên bản này được xem là bước ngoặt quan trọng khi tích hợp Cấu trúc cấp cao (High-Level Structure – HLS), giúp dễ dàng tích hợp với các tiêu chuẩn ISO khác. Ngoài ra, tiêu chuẩn nhấn mạnh đến yếu tố quản trị rủi ro môi trường, sự tham gia của lãnh đạo cấp cao, và tư duy vòng đời sản phẩm – giúp doanh nghiệp thích ứng tốt hơn với bối cảnh môi trường thay đổi nhanh chóng.

ISO 14001:2015 không chỉ là một bộ yêu cầu kỹ thuật, mà còn là công cụ chiến lược giúp doanh nghiệp chủ động bảo vệ môi trường, tuân thủ pháp luật và thể hiện trách nhiệm xã hội trong hành trình phát triển bền vững.

Bộ tiêu chuẩn ISO 14001:2015 – Hệ thống Quản lý Môi trường (EMS) được xây dựng với khả năng áp dụng rộng rãi cho mọi loại hình tổ chức, đặc biệt là các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, thương mại hoặc dịch vụ có khả năng gây tác động đến môi trường.

Theo Nghị định số 40/2019/NĐ-CP của Chính phủ (có hiệu lực từ 01/07/2019), các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ thuộc nhóm ngành có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường (nêu trong Phụ lục IIa) và phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) bắt buộc phải có hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn quốc gia tương đương TCVN ISO 14001. 3 nhóm doanh nghiệp nên đặc biệt cân nhắc triển khai và áp dụng hệ thống quản lý theo tiêu chuẩn ISO 14001:2015:

Doanh nghiệp sản xuất có nguy cơ ô nhiễm cao

Thường bao gồm các ngành như hóa chất, chăn nuôi, sơn, dệt may, nhuộm, chế biến thực phẩm… là những lĩnh vực có ảnh hưởng đáng kể đến môi trường. Việc áp dụng ISO 14001 giúp các doanh nghiệp này kiểm soát tốt hơn các yếu tố gây ô nhiễm và giảm thiểu tác động tiêu cực.

Doanh nghiệp có yếu tố hợp tác quốc tế hoặc công ty con của tập đoàn nước ngoài

Với những doanh nghiệp trực thuộc công ty mẹ tại nước ngoài thì để có thể đồng bộ hệ thống Quản lý môi trường với công ty mẹ hoặc đối tác quốc tế thì các doanh nghiệp liên doanh cũng cần phải áp dụng ISO 14001 như một bộ tiêu chuẩn chung nhằm đáp ứng tốt các yêu cầu toàn cầu cũng như nâng cao hình ảnh doanh nghiệp của bạn.

Doanh nghiệp hướng tới phát triển bền vững và tuân thủ pháp luật

Với các tổ chức có cam kết quản lý môi trường toàn diện, ISO 14001 là công cụ hiệu quả để xây dựng hệ thống kiểm soát, giám sát và cải tiến liên tục về hiệu suất môi trường.

Việc triển khai ISO 14001 không chỉ là nhu cầu phát triển bền vững, mà còn là yêu cầu pháp lý cần tuân thủ nghiêm túc đối với nhiều ngành nghề hiện nay.

Tiêu chuẩn ISO 14001:2015 được xây dựng nhằm hỗ trợ các tổ chức, doanh nghiệp thiết lập một hệ thống quản lý môi trường hiệu quả, có hệ thống và mang tính bền vững. Mục tiêu chính của tiêu chuẩn là giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, thông qua việc kiểm soát chặt chẽ các hoạt động có thể gây ô nhiễm, từ đó nâng cao hiệu suất sử dụng tài nguyên và hạn chế lãng phí.

Thông qua ISO 14001:2015, doanh nghiệp của bạn có thể chủ động triển khai các biện pháp giúp phòng ngừa tốt các rủi ro cũng như các hành động khắc phục một cách kịp thời đối với các sự cố về môi trường có phát sinh thay vì chỉ phản ứng một cách bị động.

Bên cạnh việc giúp tổ chức tuân thủ các quy định pháp lý về môi trường, tiêu chuẩn còn đóng vai trò như một công cụ chiến lược giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín, cải thiện hình ảnh và phát triển bền vững trong dài hạn, đặc biệt trong bối cảnh yêu cầu bảo vệ môi trường ngày càng khắt khe từ cả nhà nước và cộng đồng quốc tế.

Bộ tiêu chuẩn ISO 14001:2015 được Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế ISO ban hành có đưa ra các yêu cầu cụ thể để thiết lập, thực hiện, duy trì và cải tiến Hệ thống Quản lý Môi trường (EMS – Environmental Management System) trong một tổ chức. Nội dung có bao gồm 10 điều khoản theo cấu trúc cấp cao High Level Structure – HLS:

1. Phạm vi áp dụng (Scope)

Xác định phạm vi của Hệ thống Quản lý Môi trường áp dụng trong tổ chức, nhằm đảm bảo tính nhất quán và phù hợp với các cam kết môi trường của tổ chức.

2. Tài liệu viện dẫn (Normative references)

Liệt kê các tài liệu tham khảo cần thiết để áp dụng tiêu chuẩn (không có tài liệu viện dẫn cụ thể cho ISO 14001:2015).

3. Thuật ngữ và định nghĩa (Terms and definitions)

Giải thích các thuật ngữ chuyên ngành liên quan đến hệ thống quản lý môi trường để đảm bảo sự thống nhất khi triển khai.

4. Bối cảnh tổ chức (Context of the organization)

Tổ chức cần:

• Hiểu các vấn đề nội bộ và bên ngoài ảnh hưởng đến EMS.
• Xác định các bên quan tâm và yêu cầu của họ liên quan đến môi trường.
• Xác định phạm vi áp dụng của EMS.
• Thiết lập, thực hiện và duy trì EMS phù hợp với chiến lược tổng thể.

5. Lãnh đạo (Leadership)

Lãnh đạo cấp cao phải:

• Thể hiện cam kết bảo vệ môi trường.
• Đảm bảo tích hợp EMS vào quá trình kinh doanh cốt lõi.
• Phân công vai trò và trách nhiệm rõ ràng trong hệ thống.
• Thúc đẩy truyền thông và cam kết từ toàn bộ nhân sự.

6. Hoạch định (Planning)

Tổ chức cần:

• Xác định rủi ro và cơ hội liên quan đến EMS.
• Xác định các khía cạnh môi trường (ví dụ: chất thải, tiêu thụ năng lượng, khí thải, nước thải…).
• Thiết lập các mục tiêu môi trường và lên kế hoạch hành động để đạt được chúng.
• Đảm bảo tuân thủ các nghĩa vụ pháp lý và các yêu cầu khác.

7. Hỗ trợ (Support)

Bao gồm:

• Nguồn lực: nhân sự, công nghệ, tài chính phù hợp.
• Năng lực: đào tạo và phát triển kỹ năng cần thiết.
• Nhận thức: nhân sự cần hiểu trách nhiệm của họ đối với EMS.
• Trao đổi thông tin (truyền thông): bên trong và bên ngoài.
• Kiểm soát thông tin dạng văn bản (tài liệu, hồ sơ).

8. Thực hiện (Operation)

Tổ chức cần:

• Lập kế hoạch và kiểm soát vận hành để kiểm soát các khía cạnh môi trường đáng kể.
• Đáp ứng các yêu cầu pháp luật và nghĩa vụ tuân thủ.
• Quản lý tình huống khẩn cấp, lập kế hoạch ứng phó và kiểm tra định kỳ.

9. Đánh giá kết quả hoạt động (Performance Evaluation)

Bao gồm:

• Giám sát, đo lường, phân tích và đánh giá các hoạt động EMS.
• Đánh giá sự tuân thủ pháp lý và các yêu cầu bên ngoài.
• Đánh giá nội bộ hệ thống định kỳ.
• Xem xét của lãnh đạo để cải tiến hệ thống.

10. Cải tiến (Improvement)

• Xử lý sự không phù hợp và thực hiện hành động khắc phục.
• Cải tiến liên tục hệ thống quản lý môi trường nhằm nâng cao hiệu quả, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Kết nối với chuyên gia

Việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001:2015 hiện nay được nhiều tổ chức, doanh nghiệp lựa chọn như một giải pháp quản lý môi trường hiệu quả và bền vững. Quá trình xây dựng này đòi hỏi cả một quá trình dài đòi hỏi sự đồng lòng của cả tổ chức. SQC Certification xin chia sẻ cho bạn về các bước triển khai thực hiện theo quy trình 5 bước cơ bản bên dưới:

Bước 1: Thiết lập Chính sách Quản lý Môi trường

Chính sách quản lý môi trường là nền tảng cốt lõi của toàn bộ hệ thống EMS. Ở bước này, ban lãnh đạo cần cam kết tuân thủ các quy định pháp luật, ngăn ngừa ô nhiễm và thúc đẩy cải tiến liên tục. Chính sách phải được duy trì, cập nhật định kỳ và truyền thông rõ ràng đến toàn bộ tổ chức.

Bước 2: Lập Kế hoạch Hành động

Giai đoạn hoạch định bao gồm:

• Xác định các yêu cầu pháp luật và các yêu cầu khác liên quan đến môi trường.
• Đánh giá các khía cạnh môi trường có thể gây tác động (như chất thải, khí thải, tiêu thụ tài nguyên…).
• Thiết lập mục tiêu, chỉ tiêu và chương trình hành động để cải thiện hiệu quả môi trường. Mọi mục tiêu phải cụ thể, khả thi và đo lường được.

Bước 3: Triển khai và Vận hành Hệ thống

Tổ chức cần đưa hệ thống vào thực tế vận hành. Một số công việc trọng yếu bao gồm:

• Phân công vai trò, trách nhiệm rõ ràng trong hệ thống.
• Đào tạo nhân sự để nâng cao nhận thức và năng lực môi trường.
• Thiết lập các quy trình vận hành, hệ thống tài liệu, và cơ chế truyền thông nội bộ – bên ngoài.
• Chuẩn bị kế hoạch ứng phó với tình huống khẩn cấp nhằm giảm thiểu rủi ro.

Bước 4: Kiểm tra, Đánh giá và Khắc phục

Ở bước này, tổ chức cần:

• Giám sát, đo lường và đánh giá định kỳ các hoạt động so với mục tiêu môi trường đề ra.
• Kiểm tra mức độ tuân thủ pháp lý và các yêu cầu liên quan.
• Thực hiện hành động khắc phục khi phát hiện sự cố hoặc điểm không phù hợp.
• Lưu trữ hồ sơ kiểm soát, đánh giá và khắc phục để đảm bảo minh bạch và cải tiến liên tục.

Bước 5: Xem xét của Lãnh đạo

Ban lãnh đạo tiến hành rà soát toàn bộ hệ thống, xem xét kết quả đánh giá, hiệu quả hoạt động, mức độ phù hợp của hệ thống với mục tiêu chiến lược. Mục tiêu cuối cùng là bảo đảm EMS luôn phù hợp, hiệu lực và là nền tảng cho sự cải tiến bền vững.

1. Lợi ích trong công tác quản lý

ISO 14001:2015 đóng vai trò như một công cụ quản trị hiệu quả, giúp doanh nghiệp xác định và đánh giá toàn diện các yếu tố môi trường liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh. Qua đó, tổ chức có thể chủ động kiểm soát, ngăn ngừa và xử lý các rủi ro về môi trường một cách kịp thời.

Bên cạnh đó, việc áp dụng tiêu chuẩn cũng giúp doanh nghiệp đáp ứng tốt các yêu cầu của pháp luật, đồng thời thỏa mãn các tiêu chí môi trường mà khách hàng, đối tác và các bên liên quan đặt ra.

2. Lợi ích về xây dựng và nâng tầm thương hiệu

Khi được chứng nhận ISO 14001, doanh nghiệp không chỉ chứng minh được sự tuân thủ pháp luật mà còn thể hiện rõ trách nhiệm xã hội trong việc bảo vệ môi trường. Điều này góp phần củng cố uy tín, tạo dựng niềm tin với cơ quan quản lý nhà nước, đối tác, nhà đầu tư và người tiêu dùng.

Ngoài ra, ISO 14001 còn mang lại lợi thế cạnh tranh đáng kể trong thị trường, đặc biệt là khi thâm nhập vào các thị trường có yêu cầu cao về tiêu chuẩn môi trường. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể mở rộng thị phần, gia tăng sự hiện diện và cải thiện vị thế trong ngành.

3. Lợi ích về mặt tài chính

Việc tuân thủ hệ thống quản lý môi trường ISO 14001 giúp doanh nghiệp tiết kiệm nguyên vật liệu, hóa chất đầu vào và giảm thiểu lãng phí trong quá trình sản xuất. Đây là yếu tố vô cùng quan trọng trong bối cảnh chi phí đầu vào ngày càng tăng cao do nguồn tài nguyên khan hiếm.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn tiết giảm được chi phí xử lý chất thải và khắc phục sự cố môi trường nhờ kiểm soát rủi ro tốt hơn. Việc này không chỉ tối ưu hóa vận hành mà còn hạn chế những thiệt hại do vi phạm quy định môi trường gây ra.

SQC Certification Vietnam là thành viên của SQC Certification India và sự hiện diện toàn cầu, bao gồm Việt Nam. Tại SQC Certification Vietnam, chúng tôi tự hào về việc chứng nhận các tổ chức và thúc đẩy văn hóa cải tiến liên tục thông qua các chương trình Đánh giá và Đào tạo các Hệ thống quản lý tiên tiến trong đó có chứng nhận ISO 14001:2015.

Dịch vụ của SQC Certification bao gồm:

• Đánh giá và chứng nhận Hệ thống Quản lý Chất lượng theo ISO 14001:2015
• Đánh giá sự phù hợp của hệ thống EMS với tiêu chuẩn ISO 14001.
• Cấp chứng chỉ ISO 14001:2015 có giá trị quốc tế.

Hỗ trợ doanh nghiệp chuẩn bị đánh giá

• Hỗ trợ sơ bộ để hiểu rõ các yêu cầu của ISO 14001.
• Hướng dẫn chuẩn hóa quy trình, hồ sơ, tài liệu cần thiết.

Đánh giá giám sát định kỳ

• Đảm bảo hệ thống EMS được duy trì hiệu quả sau khi chứng nhận.
• Cập nhật các yêu cầu mới và cải tiến liên tục theo tiêu chuẩn.

Đánh giá tái chứng nhận sau 3 năm

• Gia hạn hiệu lực chứng chỉ theo quy định của ISO.

VÌ SAO CHỌN CHÚNG TÔI

• Chuyên Gia Tận Tình: Chuyên Gia Đánh Giá giàu kinh nghiệm tận tình hỗ trợ khách hàng.
• Hỗ Trợ Cá Nhân: Tại SQC chúng tôi ưu tiên tập trung vào nhu cầu của từng khách hàng.
• Dịch vụ toàn diện: Chúng tôi cung cấp chứng chỉ ISO cho nhiều ngành công nghiệp khác nhau.
• Loại Bỏ Khâu Trung Gian: Khách hàng làm việc với SQC Việt Nam sẽ nhận được chứng nhận đơn giản, tập trung vào khách hàng.
• Sự hài lòng của khách hàng: Chứng nhận SQC đảm bảo sự hài lòng của khách hàng thông qua tính minh bạch và sự tận tâm vượt quá mong đợi.

Đăng kí chứng nhận

Hãy để SQC Certification Vietnam giúp doanh nghiệp bạn chạm tới những tiêu chuẩn quốc tế một cách chuyên nghiệp và bền vững.

• Hotline: 0936396611
• Website: https://sqccert.com.vn/
• ĐĂNG KÝ NGAY: https://forms.gle/ydn9rzk5H7jrrf9g9