Đánh giá rủi ro môi trường trong ISO 14001:2015

Trong bộ tiêu chuẩn ISO 14001:2015 thì việc kiểm soát và đánh giá rủi ro môi trường là một thành phần cực kì quan trọng để vận hành tốt hệ thống EMS. Công cụ quan trọng này giúp nhận diện, kiểm soát cũng như giảm thiểu tối đa các tác động tiêu cực đến môi trường đồng thời giúp đảm bảo tuân thủ pháp luật về việc bảo vệ môi trường. Bài viết này, SQC CERTIFICATION xin đánh giá tốt các rủi ro môi trường trong ISO 14001:2015. 

---

Khái niệm rủi ro môi trường

Thuật ngữ rủi ro môi trường được định nghĩa trong Thông tư 86/2016/TT-BTC cụ thể là theo Khoản 1 Điều 3 Thông tư 86/2016/TT-BTC thì: “Các sự cố, hiểm họa về môi trường đã hoặc có khả năng gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường xung quanh trong quá trình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.”

Đánh giá rủi ro môi trường là gì?

Đánh giá rủi ro môi trường là một quá trình có hệ thống nhằm xác định, phân tích và đánh giá các mối nguy tiềm ẩn có khả năng gây ra tác động tiêu cực đến môi trường trong quá trình hoạt động của một tổ chức, doanh nghiệp, dự án hoặc cơ sở sản xuất.

Mục tiêu của đánh giá rủi ro môi trường

• Nhận diện sớm các mối nguy liên quan đến môi trường (rò rỉ hóa chất, chất thải nguy hại, ô nhiễm không khí, nước, đất…).
• Đánh giá mức độ nghiêm trọng và khả năng xảy ra của từng rủi ro.
• Đề xuất biện pháp kiểm soát, phòng ngừa, giảm thiểu hậu quả nếu sự cố môi trường xảy ra.
• Đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh gắn liền với bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

---

Vì sao đánh giá rủi ro môi trường quan trọng?

Trong việc doanh nghiệp tiến hành triển khai bộ tiêu chuẩn ISO 14001:2015 thì việc quản lý môi trường và đánh giá tốt rủi ro môi trường cực kì quan trọng. Việc quan trọng này được được thể hiện như sau:

• Đánh giá rủi ro môi trường có thể giúp tuân thủ quy định pháp luật về bảo vệ môi trường.
• ISO 14001:2015 có thể giúp phòng ngừa và ứng phó kịp thời với sự cố môi trường.
• Giảm thiểu chi phí xử lý hậu quả và trách nhiệm pháp lý.
• Nâng cao uy tín, hình ảnh doanh nghiệp trong cộng đồng.

---

Quy trình đánh giá rủi ro môi trường theo ISO 14001:2015

Bước 1: Phân tích bối cảnh doanh nghiệp

Tại bước đầu tiên khi có việc thực hiện đánh giá rủi ro về môi trường, tổ chức của bạn cần hiểu rõ bối cảnh hoạt động của mình. Các yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến việc xây dựng và triển khai Hệ thống quản lý môi trường.

• Bối cảnh bên ngoài: Xem xét các yếu tố pháp lý, chính sách, quy định hiện hành của Nhà nước và địa phương liên quan đến môi trường.
• Bối cảnh nội bộ: Đánh giá nguồn lực, cơ cấu tổ chức và các quá trình bên trong hệ thống quản lý môi trường.
• Yêu cầu từ các bên liên quan: Bao gồm chỉ đạo từ cơ quan chủ quản, mong đợi của khách hàng, đối tác và cộng đồng.

Bước 2: Nhận diện rủi ro môi trường

Tại bước 2 này tổ chức, doanh nghiệp tiến hành xác định tốt các yếu tố có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các mục tiêu cũng như hoạt động của hệ thống quản lý môi trường.

• Định hướng chiến lược môi trường của tổ chức
• Mục tiêu môi trường đã đề ra
• Các kết quả dự kiến và hiệu quả hoạt động môi trường

Các rủi ro được ghi nhận trong bảng đánh giá rủi ro và cơ hội theo mẫu thống nhất. Khi mô tả rủi ro, cần thể hiện rõ:

• Bản chất của rủi ro
• Nguyên nhân và hậu quả có thể xảy ra
• Không mô tả rủi ro dưới dạng hành động kiểm soát hay hoạt động quản lý chưa thực hiện

Bước 3: Phân tích và đánh giá rủi ro

Tiếp theo chính là bước đánh giá nhằm xác định được mức độ ưu tiên trong việc xử lý rủi ro và nhận diện cơ hội cải tiến. Bước này có thể giúp cho tổ chức của bạn kết nối bối cảnh, mục tiêu chiến lược và quá trình vận hành để đưa ra các quyết định sao cho phù hợp.

Bộ tiêu chuẩn ISO 14001:2015 có đưa ra những nhấn mạnh vai trò của cơ hội tích cực – những yếu tố có thể giúp doanh nghiệp đạt được kết quả môi trường tốt hơn. Việc đánh giá đúng mức độ rủi ro và tiềm năng của các cơ hội giúp doanh nghiệp ưu tiên nguồn lực một cách hợp lý.

Bước 4: Xử lý rủi ro và cơ hội

Sau quá trình đánh giá, tổ chức doanh nghiệp cần lựa chọn các biện pháp phù hợp để kiểm soát rủi ro và tận dụng cơ hội. Một số phương án có thể được triển khai như:

• Loại bỏ các hoạt động có nguy cơ cao hoặc thay thế bằng phương pháp an toàn hơn
• Chấp nhận rủi ro khi nằm trong ngưỡng cho phép hoặc khi chi phí kiểm soát không hợp lý
• Giảm thiểu rủi ro bằng cách hạn chế khả năng xảy ra và mức độ tác động
• Chia sẻ rủi ro thông qua đối tác hoặc bên thứ ba
• Chủ động khai thác cơ hội nhằm cải thiện hiệu suất môi trường và đạt mục tiêu đề ra

Bước 5: Đánh giá hiệu quả các hành động đã thực hiện

Doanh nghiệp cần theo dõi và đánh giá tính hiệu quả của các biện pháp đã áp dụng. Việc này không chỉ giúp xác định mức độ thành công trong việc kiểm soát rủi ro mà còn là cơ sở để điều chỉnh, cải tiến liên tục hệ thống quản lý môi trường.

>>> Chứng chỉ ISO 14001 có thời hạn bao lâu?

---