Tin Tổng Hợp, Tin Tức

Sự khác biệt giữa IATF 16949 và ISO 9001 là gì?

Nhiều người làm trong ngành sản xuất oto có áp dụng bộ tiêu chuẩn IATF 16949 thường có thắc mắc: ” Sự khác nhau giữa bộ tiêu chuẩn IATF 16949 với tiêu chuẩn ISO 9001 là gì ? Áp dụng ISO 9001 thì có cần làm IATF 16949 không ? Cả ISO 9001 và IATF 16949 đều là tiêu chuẩn hệ thống quản lý chất lượng, nhưng chúng có phạm vi và đối tượng áp dụng khác nhau. Bài viết này, SQC Certification xin chia sẻ cho bạn về sự khác biệt giữa hai bộ tiêu chuẩn này.

Sự khác biệt giữa IATF 16949 và ISO 9001 là gì?
Sự khác biệt giữa IATF 16949 và ISO 9001 là gì?

Khái quát về ISO 9001 và IATF 16949

  • ISO 9001

ISO 9001 là một bộ tiêu chuẩn quốc tế đưa ra các yêu cầu đối với hệ thống quản lý chất lượng (QMS). Các tổ chức, doanh nghiệp áp dụng thành công tiêu chuẩn này sẽ chứng minh được năng lực cung cấp sản phẩm, dịch vụ chất lượng ổn định, đáp ứng mong đợi của khách hàng cũng như tuân thủ các quy định pháp lý. Khi đáp ứng đầy đủ các yêu cầu, tổ chức sẽ được cấp chứng nhận ISO 9001.

>>> Tìm hiểu thêm: Tiêu chuẩn ISO 9001:2015

  • IATF 16949

IATF 16949 là tiêu chuẩn do Lực lượng Đặc nhiệm Ô tô Quốc tế (IATF) ban hành, được thiết kế riêng cho hệ thống quản lý chất lượng trong ngành công nghiệp ô tô. Để đạt chứng nhận IATF 16949, doanh nghiệp phải trải qua quá trình đánh giá bởi tổ chức chứng nhận độc lập. Các công ty trong lĩnh vực ô tô cần đồng thời tuân thủ cả ISO 9001 và IATF 16949, bởi tiêu chuẩn này được xây dựng dựa trên cấu trúc của ISO 9001 nhưng bổ sung thêm các yêu cầu đặc thù của ngành.

>>> Tìm hiểu thêm: Tiêu chuẩn IATF 16949:2016

Nâng cấp từ ISO 9001 lên IATF 16949

ISO 9001 – Điều khoản 4.3

Việc chuyển đổi từ ISO 9001 sang IATF 16949 có thể hiểu là bước tiến từ một hệ thống quản lý chất lượng mang tính phổ quát sang một hệ thống chuyên biệt, phù hợp với đặc thù ngành công nghiệp ô tô. Đây không chỉ là sự thay đổi về phạm vi áp dụng mà còn là yêu cầu cao hơn về quản lý rủi ro, phòng ngừa sai sót và duy trì cải tiến liên tục.

Để đạt được chứng nhận IATF 16949, doanh nghiệp phải triển khai các công cụ quản lý chất lượng cốt lõi trong ngành ô tô như:

  • APQP – Hoạch định chất lượng sản phẩm nâng cao,
  • PPAP – Quy trình phê duyệt linh kiện sản xuất,
  • FMEA – Phân tích chế độ lỗi và tác động.

Song song với đó, doanh nghiệp cần chú trọng vào việc phát triển và kiểm soát nhà cung cấp, đảm bảo an toàn sản phẩm, cũng như tuân thủ các yêu cầu cụ thể từ khách hàng.

Sự khác biệt giữa IATF 16949 và ISO 9001 là gì?

Quá trình nâng cấp thường trải qua nhiều bước quan trọng như: phân tích khoảng cách (gap analysis), đào tạo đội ngũ, cập nhật tài liệu hệ thống, và tiến hành các cuộc đánh giá khắt khe để chứng minh sự phù hợp với IATF 16949.

>>> Danh mục các điều khoản của tiêu chuẩn IATF 16949:2016

Sự khác biệt chính giữa ISO 9001 và IATF 16949

Dưới đây là những điểm khác biệt cơ bản giữa ISO 9001 và IATF 16949, được trình bày theo từng khía cạnh cụ thể:

  1. Phạm vi và định hướng tổng thể

ISO 9001: Là tiêu chuẩn hệ thống quản lý chất lượng (QMS) mang tính phổ quát, có thể áp dụng cho mọi ngành nghề. Trọng tâm chính của ISO 9001 là đảm bảo khả năng đáp ứng ổn định yêu cầu của khách hàng và không ngừng nâng cao mức độ hài lòng của họ. Do tính linh hoạt, tiêu chuẩn này được ứng dụng rộng rãi trong cả lĩnh vực sản xuất, dịch vụ và nhiều ngành khác.

IATF 16949: Là tiêu chuẩn chuyên ngành, được xây dựng dành riêng cho lĩnh vực ô tô. Ngoài việc kế thừa nền tảng của ISO 9001, IATF 16949 bổ sung các yêu cầu đặc thù nhằm phòng ngừa sai lỗi, giảm thiểu lãng phí và thúc đẩy cải tiến liên tục. Tiêu chuẩn này nhấn mạnh vào an toàn sản phẩm, kiểm soát chặt chẽ chuỗi cung ứng và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của ngành ô tô.

Sự khác biệt theo từng phần

Việc phân tích sự khác biệt theo từng phần cho thấy cách ISO 9001 và IATF 16949 tiếp cận cùng một chủ đề hoặc các chủ đề tương tự, tuy nhiên với mức độ yêu cầu, trọng tâm và độ chi tiết khác nhau. Chẳng hạn, ISO 9001 đưa ra các hướng dẫn quản lý chất lượng mang tính tổng quát, có thể áp dụng cho nhiều ngành nghề khác nhau. Trong khi đó, IATF 16949 xây dựng thêm các yêu cầu cụ thể và nghiêm ngặt, được thiết kế riêng cho lĩnh vực ô tô.

Sự đối chiếu này cho thấy IATF 16949 có những bổ sung và điều chỉnh vượt xa ISO 9001, đặc biệt tập trung vào các khía cạnh như: quản lý rủi ro, yêu cầu riêng của khách hàng, và kiểm soát chặt chẽ các quy trình sản xuất.

Dưới đây là bảng so sánh chi tiết các điều khoản và nội dung cụ thể giữa hai tiêu chuẩn:

Điều khoản 4: Bối cảnh của tổ chức

Trong bộ tiêu chuẩn ISO 9001, “Bối cảnh của tổ chức” nhấn mạnh đến việc nhận diện và phân tích các yếu tố bên trong và bên ngoài có thể tác động đến khả năng đạt mục tiêu của doanh nghiệp. Điều này bao gồm việc xác định các bên liên quan, hiểu rõ nhu cầu và kỳ vọng của họ, đồng thời cân nhắc đến các yếu tố thị trường, pháp lý, kinh tế, xã hội và công nghệ.

Tổ chức của bạn cần tiến hành đánh giá cách những yếu tố này ảnh hưởng đến định hướng chiến lược cũng như hệ thống quản lý chất lượng (QMS). Khi nắm rõ bối cảnh, doanh nghiệp có thể điều chỉnh QMS để kiểm soát rủi ro, tận dụng cơ hội, và đảm bảo các quy trình vận hành luôn hiệu quả, phù hợp với yêu cầu của khách hàng cũng như quy định pháp luật.

Sự khác biệt giữa IATF 16949 và ISO 9001 là gì?

Note:

  • ISO 9001: Tập trung vào việc nhận diện các vấn đề nội bộ và bên ngoài, hiểu nhu cầu của các bên quan tâm, và xác định phạm vi QMS.
  • IATF 16949: Tiêu chuẩn này có đưa ra yêu cầu này bằng cách buộc tổ chức phải xem xét các rủi ro và cơ hội mang tính đặc thù của ngành ô tô, trong đó có các yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn sản phẩm và tuân thủ quy định.

>>> Danh sách tài liệu IATF 16949:2016 bao gồm những gì?

Điều khoản 5: Lãnh đạo – Vai trò và trách nhiệm

Trong hệ thống quản lý chất lượng (QMS), lãnh đạo đóng vai trò trung tâm trong việc định hướng tổ chức đạt được các mục tiêu chất lượng và đảm bảo tính hiệu quả của chúng. Ban lãnh đạo cần:

  • Xây dựng tầm nhìn rõ ràng và chính sách chất lượng phù hợp,
  • Điều chỉnh mục tiêu chiến lược để đáp ứng nhu cầu khách hàng cũng như yêu cầu pháp luật,
  • Tạo dựng văn hóa cải tiến liên tục, khuyến khích sự tham gia của nhân viên ở mọi cấp độ,
  • Đảm bảo cung cấp đầy đủ nguồn lực và sự hỗ trợ cần thiết.

Một QMS được lãnh đạo hiệu quả sẽ không chỉ vận hành như tập hợp các quy trình, mà còn trở thành công cụ chiến lược thúc đẩy sự thành công của doanh nghiệp và nâng cao sự hài lòng khách hàng.

Note:

  • ISO 9001: Nhấn mạnh vai trò lãnh đạo trong việc cam kết, xây dựng chính sách và phân định trách nhiệm trong tổ chức.
  • IATF 16949: Mở rộng hơn khi yêu cầu ban lãnh đạo cấp cao tập trung đặc biệt vào khách hàng, an toàn sản phẩm và tham gia trực tiếp vào các mục tiêu chất lượng, cũng như các yêu cầu cụ thể từ khách hàng.

Điều khoản 6: Lập kế hoạch

Điều khoản này có bao gồm việc lập kế hoạch trong QMS bao gồm việc xác định các bước cần thiết để đạt mục tiêu chất lượng, Bên cạnh đó sẽ tiến hành đồng thời xử lý rủi ro và tận dụng cơ hội. Quá trình này đòi hỏi:

  • Xác định tối đa các loại nguồn lực cần thiết,
  • Lập thời gian biểu, phân công trách nhiệm,
  • Tổ chức của bạn cần phải dự đoán thách thức và xây dựng kế hoạch dự phòng.

Một kế hoạch hiệu quả cần phải được thống nhất tốt giữa các quy trình, mục tiêu cũng như chiến lược và các yêu cầu khách hàng. Bên cạnh đó có thể thúc đẩy việc cải tiến một cách liên tục về chất lượng và lập kế hoạch còn mang tính chủ động khi tích hợp được với tư duy dựa trên rui rro để ngăn ngừa các vấn đề trước khi phát sinh đồng thời tối ưu hóa hiệu suất.

Note:

  • ISO 9001: Tập trung vào tư duy dựa trên rủi ro, xây dựng mục tiêu và kế hoạch thay đổi.
  • IATF 16949: Yêu cầu chi tiết hơn, bổ sung kế hoạch dự phòng cho sự gián đoạn chuỗi cung ứng và xử lý các yêu cầu riêng của khách hàng trong quá trình lập kế hoạch.

Điều khoản 7: Hỗ trợ

Danh mục điều khoản “Hỗ trợ” trong QMS có tiến hành đề cập đến các yếu tố nền tảng nhằm bảo đảm hệ thống hoạt động hiệu quả, chúng thường bao gồm:

  • Nguồn lực, cơ sở hạ tầng và môi trường làm việc phù hợp,
  • Đào tạo, phát triển để đảm bảo năng lực nhân viên,
  • Trang bị công cụ, công nghệ cần thiết,
  • Truyền thông rõ ràng và quản lý thông tin được ghi chép, đảm bảo tính nhất quán và khả năng truy xuất.

Với điều khoản này thì công cụ hỗ trợ không chỉ đơn thuần là cung cấp điều kiện cần thiết, mà còn hướng tới việc tạo môi trường làm việc tích cực, khuyến khích tinh thần chất lượng, và duy trì hiệu suất bền vững.

Note:

  • ISO 9001: Bao gồm các yêu cầu về nguồn lực, năng lực, nhận thức, truyền thông và quản lý thông tin được ghi chép.
  • IATF 16949: Có sự nâng cao hơn khi bổ sung đào tạo về các công cụ cốt lõi của ngành ô tô (AIAG Core Tools), yêu cầu về an toàn, bảo trì, cũng như truyền đạt các yêu cầu cụ thể từ khách hàng.

Điều khoản 8: Hoạt động trong ISO 9001 và IATF 16949

Trong hệ thống QMS các hoạt động thường bao gồm việc lập kế hoạch, triển khai và kiểm soát toàn bộ lại quy trình cần thiết để tạo ra và cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ. Điều này đòi hỏi tổ chức của bạn cần phải xác định rõ các công việc, nguồn lực và biện pháp kiểm soát nhằm đảm bảo kết quả đầu ra đáp ứng đúng với yêu cầu cua khách hàng cũng như các quy định pháp lý.

Hoạt động của doanh nghiệp một cách hiệu quả đồng nghĩa với việc quản lý được xuyên suốt từ khâu thiết kế cho đến việc sản xuất và chuỗi cung ứng cho đến khi giao hàng nhằm duy trì được chất lượng và ngăn ngừa lỗi sai và tối ưu hiệu quả. Tính nhất quán trong toàn bộ quy trình chính là yếu tố đảm bảo kết quả đạt chất lượng mong đợi.

Note:

ISO 9001: Tập trung vào các yêu cầu về lập kế hoạch hoạt động, thiết kế và phát triển sản phẩm/dịch vụ, kiểm soát nhà cung cấp bên ngoài, sản xuất và cung ứng dịch vụ.

IATF 16949: Bổ sung thêm nhiều yêu cầu chuyên sâu cho ngành ô tô, bao gồm:

  • Sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing): Giảm thiểu lãng phí, nâng cao hiệu quả.
  • Six Sigma: Giảm biến động và lỗi trong quy trình.
  • Công cụ cốt lõi AIAG: Bắt buộc áp dụng APQP, PPAP, FMEA, MSA và SPC.
  • An toàn sản phẩm: Đề cao khả năng truy xuất nguồn gốc và kiểm soát quy trình liên quan đến an toàn.
  • Phát triển nhà cung cấp: Doanh nghiệp phải giám sát, đánh giá và thúc đẩy cải tiến liên tục đối với nhà cung cấp.
  • Phát triển sản phẩm: Yêu cầu tích hợp APQP và PPAP trong thiết kế kỹ thuật và phát triển sản phẩm.

Điều khoản 9: Đánh giá hiệu suất

Trong hệ thống quản lý chất lượng (QMS), đánh giá hiệu suất là quá trình kiểm tra các quy trình và kết quả đầu ra nhằm đảm bảo rằng chúng phù hợp với mục tiêu chất lượng và yêu cầu của khách hàng. Hoạt động này bao gồm việc theo dõi và đo lường các chỉ số hiệu suất (KPI), tiến hành kiểm toán nội bộ, đồng thời phân tích dữ liệu để nhận diện xu hướng, rủi ro và cơ hội cải tiến.

Một phần quan trọng khác là đánh giá định kỳ của lãnh đạo, trong đó hiệu quả của QMS được xem xét để đưa ra các quyết định chiến lược. Nhờ vậy, tổ chức có thể liên tục theo dõi kết quả, đưa ra quyết định chính xác và thực hiện các biện pháp cải tiến nhằm nâng cao chất lượng cũng như sự hài lòng của khách hàng.

Điều khoản 9 Đánh giá hiệu suất
Điều khoản 9 Đánh giá hiệu suất
  • ISO 9001: Tập trung vào việc giám sát, đo lường, phân tích và đánh giá tổng thể hiệu suất của QMS.
  • IATF 16949: Đưa ra yêu cầu cao hơn, bao gồm kiểm toán nội bộ với tần suất nhiều hơn, chú trọng kiểm toán quy trình (ví dụ: kiểm toán theo lớp) và đo lường mức độ hài lòng khách hàng phù hợp đặc thù ngành ô tô.

Điều khoản 10: Cải tiến

Cải tiến trong QMS phản ánh cam kết của tổ chức trong việc không ngừng nâng cao hiệu quả hệ thống quản lý chất lượng. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động xác định và tận dụng cơ hội cải tiến, đồng thời xử lý triệt để các điểm không phù hợp và ngăn ngừa tái diễn thông qua hành động khắc phục.

Điều khoản này nhấn mạnh cách tiếp cận chủ động để hoàn thiện quy trình, sản phẩm và dịch vụ, thông qua việc phân tích dữ liệu, đánh giá quản lý và tiếp nhận phản hồi khách hàng. Việc nuôi dưỡng văn hóa cải tiến liên tục đảm bảo tổ chức duy trì chất lượng ổn định, đồng thời thích ứng với sự thay đổi của thị trường và nhu cầu khách hàng.

  • ISO 9001: Tập trung vào cải tiến liên tục, xử lý các điểm không phù hợp và thực hiện hành động khắc phục.
  • IATF 16949: Yêu cầu áp dụng các phương pháp cải tiến mạnh mẽ hơn như Lean và Six Sigma, nhấn mạnh phòng ngừa lỗi và bổ sung các kỹ thuật giải quyết vấn đề chuyên sâu, chẳng hạn như 8D và phân tích nguyên nhân gốc rễ.

>>> Phát triển ngành công nghiệp ô tô toàn cầu bền vững nhờ IATF 16949

Dù tồn tại những khác biệt, cả hai tiêu chuẩn đều hướng về một mục tiêu chung: đảm bảo chất lượng sản phẩm và dịch vụ.

Các yêu cầu trong mỗi tiêu chuẩn có thể không giống nhau, nhưng đều nhằm đạt được kết quả cuối cùng là chất lượng. Khi chất lượng được đảm bảo, doanh nghiệp có thể cân bằng giữa chi phí và nhu cầu, đồng thời đáp ứng các yếu tố về bảo mật, tính an toàn, khả năng sử dụng và hiệu quả.

Chất lượng chính là chìa khóa để giữ chân khách hàng và nâng cao mức độ hài lòng của họ. Đây cũng là nền tảng giúp doanh nghiệp xây dựng môi trường làm việc tích cực cho nhân sự, đồng thời nuôi dưỡng văn hóa cải tiến liên tục.

Không chỉ vậy, duy trì chất lượng ổn định còn mang lại lợi ích lâu dài: nâng cao lợi nhuận, phát triển bền vững và tạo dựng lòng tin nơi khách hàng.

Việc áp dụng và tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng, như ISO 9001 hoặc IATF 16949, đem lại cho doanh nghiệp lợi thế cạnh tranh rõ rệt. Một hệ thống quản lý chất lượng hiệu quả sẽ giúp tổ chức kiểm soát chặt chẽ quy trình và duy trì sự nhất quán trong chất lượng sản phẩm.

Trên đây, SQC Certification đã tổng hợp và chia sẻ những điểm khác biệt cơ bản giữa hai tiêu chuẩn, hy vọng mang đến cho bạn những thông tin hữu ích.

Hãy để SQC Certification Vietnam giúp doanh nghiệp bạn chạm tới những tiêu chuẩn quốc tế một cách chuyên nghiệp và bền vững.

Bạn muốn Chuyên gia hỗ trợ

Đăng kí để kết nối trực tiếp với chuyên gia của chúng tôi !