Tiêu chuẩn TISAX – Hệ thống Quản lý An toàn Thông tin Ngành ô tô

An toàn thông tin ngày càng trở thành ưu tiên hàng đầu trong các ngành công nghiệp có tính cạnh tranh cao và yêu cầu bảo mật nghiêm ngặt như ô tô, quốc phòng hay công nghệ cao. Để đáp ứng nhu cầu này, nhiều doanh nghiệp trên thế giới đã lựa chọn áp dụng tiêu chuẩn TISAX – một khuôn khổ đánh giá an toàn thông tin chuyên biệt cho ngành ô tô. TISAX được phát triển bởi VDA và vận hành bởi tổ chức ENX Association, giúp các doanh nghiệp kiểm soát rủi ro, bảo vệ dữ liệu nhạy cảm và xây dựng lòng tin với các đối tác toàn cầu. Bài viết này SQC Certification Việt Nam cùng bạn đi tìm hiểu về bộ tiêu chuẩn Tisax dành riêng cho ngành quản lý an toàn thông tin ngành oto.

---

TIÊU CHUẨN TISAX LÀ GÌ?

---

TISAX STANDARD DO TỔ CHỨC NÀO QUẢN LÝ?

Tiêu chuẩn TISAX (Trusted Information Security Assessment Exchange) được quản lý bởi tổ chức ENX Association. Đây là một tổ chức phi lợi nhuận được thành lập bởi các nhà sản xuất ô tô, các nhà cung cấp và các hiệp hội ngành công nghiệp ô tô tại Châu Au.  ENX Association giám sát và điều hành cơ chế TISAX như một hệ thống đánh giá bảo mật thông tin chung trong chuỗi cung ứng ô tô.

Bộ tiêu chuẩn TISAX được phát triển dựa trên tiêu chuẩn ISO/IEC 27001, nhưng được điều chỉnh và bổ sung các yêu cầu đặc thù của ngành ô tô, như:

• Bảo mật thông tin,
• Bảo vệ nguyên mẫu (prototype protection),
• Tuân thủ bảo vệ dữ liệu cá nhân (GDPR compliance)…

Các đánh giá TISAX không được thực hiện bởi ENX trực tiếp, mà bởi các tổ chức đánh giá (audit providers) được công nhận bởi ENX.

Video tìm hiểu bộ tiêu chuẩn TISAX:

---

ĐỐI TƯỢNG ÁP DỤNG BỘ TIÊU CHUẨN TISAX

Bộ tiêu chuẩn Tisax hiện nay được thiết kế dành riêng cho ngành công nghiệp ô tô và đặc biệt là trong bối cảnh ngày càng gia tăng các yêu cầu về bảo mật thông tin và bảo mật dữ liệu. Những doanh nghiệp, tổ chức sau nên được áp dụng Tisax:

• Nhà cung cấp (Suppliers) trong ngành ô tô: Linh phụ kiện, kĩ thuật, thiết kế xử lý dữ liệu liên quan đến các OEM.
• Doanh nghiệp cung ứng dịch vụ kỹ thuật và R&D: như các công ty hỗ trợ phát triển sản phẩm, nghiên cứu và thiết kế ô tô.
• Doanh nghiệp xử lý thông tin hoặc dịch vụ IT liên quan đến ô tô: Các nhà thầu phụ thực hiện các công việc xử lý dữ liệu, lưu trữ đám mây, phát triển phần mềm hoặc giải pháp kỹ thuật số cho hãng xe hoặc nhà cung cấp Tier 1, Tier 2.
• Các công ty muốn trở thành nhà cung cấp

---

TẦM QUAN TRỌNG CỦA TIÊU CHUẨN TISAX TRONG NGÀNH CÔNG NGHIỆP Ô TÔ

Việc ra đời tiêu chuẩn Tisax có thể giúp cho các doanh nghiệp trong chuỗi công nghiệp ô tô phát triển bền vững hơn. Những khía cạnh này được thể hiện như sau:

1. Đảm bảo an toàn thông tin trong chuỗi cung ứng

Ngành ô tô hiện đại ngày nay phụ thuộc vào mạng lưới nhà cung cấp phức tạp, xử lý khối lượng lớn dữ liệu kỹ thuật, nguyên mẫu và thông tin khách hàng. Bộ tiêu chuẩn TISAX có thể đưa ra được một khung chuẩn giúp kiểm soát được việc bảo mật thông tin một cách thống nhất từ đó giúp cho doanh nghiệp và đối tác của bạn hoạt động hiệu quả hơn trong việc bảo vệ dữ liệu thông tin.

2. Yêu cầu bắt buộc của nhiều hãng ô tô hàng đầu

Hiện nay bộ tiêu chẩn TISAX chính là một trong các yêu cầu bắt buộc cần phải có khi tham gia thầu làm đơn vị cho các hãng như Volkswagen, BMW, Mercedes-Benz, Porsche, Audi,..vv

3. Nâng cao uy tín – Gia tăng lợi thế cạnh tranh

Doanh nghiệp sở hữu chứng nhận TISAX được đánh giá là một doanh nghiệp có hệ thống bảo mật bài bản và minh bạch. Đây chính là một trong những lợi thế lớn khi cạnh tranh thầu hoặc mở rộng hợp tác công nghệ.

4. Bảo vệ nội bộ và phòng ngừa rủi ro pháp lý

Vi phạm dữ liệu có thể gây ra: Mất uy tín, thiệt hại kinh tế, thậm chí là kiện tụng (đặc biệt tại châu Âu – nơi GDPR rất nghiêm ngặt). TISAX giúp doanh nghiệp: Thiết lập cơ chế phòng ngừa, phát hiện và ứng phó sự cố thông tin hiệu quả đồng thời tuân thủ quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân và luật pháp quốc tế.

5. Hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế

Bộ tiêu chuẩn TISAX dựa trên ISO/IEC 27001, nhưng được tùy chỉnh để phù hợp với đặc thù ngành ô tô. Giúp doanh nghiệp dễ dàng tích hợp với các hệ thống ISO hiện có và đồng bộ quản trị chất lượng – bảo mật – tuân thủ cho các OEM lớn (Volkswagen, BMW, Daimler, v.v.)

Kết nối với chuyên gia

---

NHÃN TISAX (TISAX LABEL) LÀ GÌ?

Bộ tiêu chuẩn TISAX được xây dựng thành công cho các doanh nghiệp sau đó họ sẽ nhận được nhãn TISAX tương ứng với các mức đạt được của họ. Thông tin này sẽ được thể hiện trong báo cáo TISAX chính thức. Nhãn TISAX sẽ có 2 loại khác nhau:

Nhãn TISAX Tạm thời và TISAX vĩnh viễn:

• Nhãn TISAX tạm thời:

Được cấp khi tổ chức có một số điểm không phù hợp nhỏ trong quá trình đánh giá. Tuy chưa đạt mức hoàn thiện tuyệt đối, nhưng nhãn tạm thời vẫn thường được các khách hàng trong ngành chấp thuận, với điều kiện tổ chức cam kết khắc phục trong thời gian ngắn.

• Nhãn TISAX vĩnh viễn:

Được cấp sau khi tổ chức hoàn tất toàn bộ các yêu cầu và không còn tồn tại điểm không phù hợp nào. Đây là mức chứng nhận đầy đủ và chính thức, thể hiện tổ chức đã xây dựng được hệ thống bảo mật thông tin hiệu quả và đạt chuẩn.

CÁC CẤP ĐỘ ĐÁNH GIÁ TRONG TISAX (TISAX LEVELS)

TISAX quy định 3 cấp độ đánh giá, phù hợp với mức độ yêu cầu bảo mật thông tin của từng tổ chức:

TISAX Level 1 – Mức độ thấp

Dành cho những tổ chức có yêu cầu bảo mật thông tin ở mức cơ bản. Tổ chức tự đánh giá dựa trên bảng câu hỏi chuẩn VDA ISA. Ngoài ra nhãn Tisax này sẽ không đủ điều kiện cấp chứng nhận chính thức – chỉ mang tính tham khảo nội bộ.

TISAX Level 2 – Mức độ trung bình

Được đánh giá cao hơn cấp độ 1. Khi đó tổ chức cũng tiến hành tự đánh giá dựa trên danh mục VDA ISA.

Tuy nhiên, có sự tham gia của nhà cung cấp dịch vụ đánh giá, người sẽ:

• Kiểm tra mức độ hợp lý của tự đánh giá.
• Xác minh tính đầy đủ và minh bạch của hồ sơ tài liệu nộp kèm.

TISAX Level 3 – Mức độ cao nhất

Là cấp độ đánh giá nghiêm ngặt nhất về an toàn thông tin trong TISAX. Bao gồm toàn bộ quy trình giống Level 2, nhưng có thêm bước đánh giá tại chỗ (on-site audit).

Đánh giá viên sẽ:

• Thực hiện phỏng vấn trực tiếp nhân sự liên quan.
• Kiểm tra khu vực vận hành, cơ sở hạ tầng và quy trình thực tế.
• Đánh giá mức độ trưởng thành và hiệu quả thực tế của hệ thống quản lý an ninh thông tin (ISMS).

---

LỢI ÍCH KHI TỔ CHỨC ÁP DỤNG TIÊU CHUẨN TISAX

Với việc các các tổ chức, doanh nghiệp có tiến hành áp dụng bộ tiêu chuẩn Tisax các doanh nghiệp sẽ có thể giúp cho các danh nghiệp tổ chức đạt được nhiều lợi ích thiết thực như sau:

1. Tăng cường bảo mật thông tin toàn diện

Tổ chức, doanh nghiệp của bạn áp dụng tốt hệ thống tiêu chuẩn bảo mật thông tin Tisax bạn có thể thiết lập và vận hành hệ thống quản lý an ninh thông tin (ISMS) theo tiêu chuẩn. Từ đó chủ động có những phòng ngừa rò rỉ dữ liệu và các sự cố truy cập trái phép. Từ đó nhằm đảm bảo bảo vệ các tài sản trí tuệ và dữ liệu khách hàng nguyên mẫu thiết kế.

2. Đáp ứng yêu cầu bắt buộc từ các OEM lớn

Bộ tiêu chuẩn TISAX chính là tiêu chuẩn mặc định trong chuỗi cung ứng ô tô châu Âu. Với nhiều hãng xe lớn như Volkswagen, BMW, Audi, Mercedes-Benz… yêu cầu đối tác, nhà cung cấp phải có đánh giá TISAX để tiếp tục hợp tác. Những đối tác không có TISAX có thể bị loại khỏi chuỗi cung ứng.

3. Tăng cơ hội kinh doanh và mở rộng thị trường

Nhờ có TISAX có thể giúp doanh nghiệp của bạn tiếp cận được dễ dàng hơn với các dự án quốc tế. Ngoài ra bạn sẽ được đánh giá cao hơn khi tham gia đấu thầu hoặc làm việc với các đối tác nước ngoài. Từ đó giúp nâng tầm thương hiệu và tạo niềm tin yêu với khách hàng.

4. Chuẩn hóa hệ thống quản lý – Vận hành hiệu quả hơn

Bộ tiêu chuẩn TISAX có thể giúp tổ chức của bạn chuẩn hóa toàn bộ hệ thống, quy trình làm việc. Từ đó giúp thiết lập được các chính sách, phân quyền rõ ràng và giúp gia tăng tính chủ động và hiệu quả rõ rệt trong viecj xử lý rủi ro.

5. Tuân thủ các quy định pháp luật quốc tế

TISAX tích hợp yêu cầu của ISO/IEC 27001 và quy định bảo vệ dữ liệu (như GDPR). Giảm rủi ro vi phạm pháp lý và tránh được các khoản phạt nặng về bảo mật thông tin.

6. Tạo văn hóa bảo mật trong tổ chức

Nâng cao nhận thức của nhân viên về vai trò của thông tin. Hình thành văn hóa làm việc an toàn, tuân thủ và có trách nhiệm.

Kết nối với chuyên gia

---

PHÂN LOẠI MỤC TIÊU ĐÁNH GIÁ TRONG TIÊU CHUẨN TISAX

Khi triển khai đánh giá theo tiêu chuẩn TISAX, tổ chức cần xác định mục tiêu đánh giá phù hợp với loại dữ liệu và thông tin mà tổ chức đang xử lý thay mặt cho đối tác kinh doanh. Những mục tiêu này đóng vai trò như nền tảng để xây dựng và định hướng hệ thống Quản lý An toàn Thông tin (ISMS) của doanh nghiệp.

Vai trò của mục tiêu đánh giá trong TISAX

Các nhà cung cấp dịch vụ đánh giá TISAX sẽ dựa vào những mục tiêu được chọn để lập kế hoạch và phương pháp đánh giá phù hợp. Tổ chức bắt buộc chọn ít nhất một mục tiêu đánh giá, tuy nhiên có thể chọn nhiều hơn tùy vào phạm vi và yêu cầu thực tế.

Hiện tại, TISAX đưa ra 10 nhóm mục tiêu đánh giá, bao gồm:

1. Bảo vệ thông tin có nhu cầu bảo mật cao

Dành cho các tổ chức xử lý tài liệu hoặc dữ liệu của đối tác có mức độ bảo mật cao. Doanh nghiệp cần xác định rõ cấp độ nhạy cảm và yêu cầu bảo vệ thông tin.

2. Kết nối mạng với bên thứ ba có yêu cầu bảo vệ cao

Áp dụng khi doanh nghiệp truy cập hoặc tích hợp hệ thống với ứng dụng, nền tảng hoặc cơ sở dữ liệu của đối tác qua kết nối mạng. Đây là nhóm mục tiêu thường gặp trong chuỗi cung ứng ngành công nghiệp ô tô.

3. Kết nối mạng với bên thứ ba có yêu cầu bảo vệ rất cao

Tương tự mục tiêu số 2 nhưng áp dụng trong các tình huống yêu cầu bảo mật ở mức nghiêm ngặt hơn.

4. Bảo vệ dữ liệu cá nhân

Nếu tổ chức xử lý dữ liệu cá nhân theo vai trò là bộ xử lý dữ liệu (data processor) theo Điều 28 của Quy định Bảo vệ Dữ liệu Chung của EU (GDPR), mục tiêu này cần được lựa chọn.

5. Bảo vệ dữ liệu cá nhân nhạy cảm

Áp dụng cho các tổ chức xử lý dữ liệu cá nhân đặc biệt như tình trạng sức khỏe, tôn giáo hoặc chính trị, theo quy định tại GDPR.

6. Bảo vệ linh kiện và bộ phận nguyên mẫu

Dành cho doanh nghiệp sản xuất, lưu trữ hoặc thử nghiệm các linh kiện nguyên mẫu do khách hàng cung cấp – được phân loại là nhạy cảm và cần bảo vệ tại địa điểm của tổ chức.

7. Bảo vệ xe nguyên mẫu

Áp dụng khi tổ chức giữ, vận hành hoặc sử dụng xe nguyên mẫu từ khách hàng tại địa điểm của mình.

8. Xử lý phương tiện thử nghiệm

Liên quan đến các công ty thực hiện thử nghiệm kỹ thuật hoặc lái thử xe nguyên mẫu – đặc biệt khi những phương tiện này có tính bảo mật cao.

9. Bảo vệ nguyên mẫu tại sự kiện, quay phim hoặc chụp ảnh

Áp dụng cho các doanh nghiệp tổ chức sự kiện, hội thảo, nghiên cứu thị trường hoặc quay/chụp sản phẩm nguyên mẫu – những hoạt động đòi hỏi kiểm soát hình ảnh và thông tin rò rỉ.

---

5 BƯỚC TRONG QUY TRÌNH HÌNH THÀNH & XÂY DỰNG BỘ TIÊU CHUẨN TISAX

TISAX (Trusted Information Security Assessment Exchange) là cơ chế đánh giá và công nhận an toàn thông tin trong ngành công nghiệp ô tô, đặc biệt phổ biến tại châu Âu. Bộ tiêu chuẩn này được thiết kế để đảm bảo rằng các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng có thể bảo vệ thông tin nhạy cảm một cách nhất quán và tin cậy. Quy trình xây dựng bộ tiêu chuẩn TISAX gồm các bước chính sau:

1. Xác định nhu cầu và định hướng ban đầu

Nhu cầu xây dựng TISAX xuất phát từ mong muốn hài hòa hóa các yêu cầu bảo mật thông tin trong ngành ô tô, khi các OEM (nhà sản xuất thiết bị gốc như BMW, VW, Daimler…) đều đưa ra tiêu chí riêng gây chồng chéo và tốn kém.

Hiệp hội ngành công nghiệp ô tô Đức (VDA) đã đứng ra thiết lập một hệ thống đánh giá chung – tiền thân của TISAX.

2. Phát triển bộ câu hỏi chuẩn – VDA ISA

VDA ISA (Information Security Assessment) là bộ câu hỏi tiêu chuẩn hóa, được xây dựng dựa trên:

• ISO/IEC 27001 – tiêu chuẩn quốc tế về Hệ thống Quản lý An toàn Thông tin.
• Các yêu cầu đặc thù của ngành ô tô.
• Đây là cơ sở đánh giá chính thức trong hệ thống TISAX mà tất cả doanh nghiệp tham gia phải áp dụng.

3. Thiết lập cơ chế công nhận – Quản lý trung lập

VDA đã ủy quyền cho tổ chức ENX Association (một tổ chức phi lợi nhuận trung lập) quản lý và vận hành TISAX.

ENX đóng vai trò:

• Công nhận các đơn vị đánh giá (audit provider).
• Quản lý nền tảng trao đổi kết quả đánh giá TISAX (TISAX Exchange Platform).
• Giữ vai trò trung lập, không can thiệp nội dung đánh giá.

4. Triển khai hệ thống đánh giá – Cấp nhãn TISAX

Doanh nghiệp tham gia sẽ tự đánh giá theo bộ câu hỏi VDA ISA. Khi đánh giá xong sẽ cần đăng ký đánh giá với một nhà cung cấp dịch vụ đánh giá được ENX công nhận. Kết quả đánh giá sẽ được thể hiện qua nhãn TISAX (TISAX Label), phân loại theo cấp độ bảo mật và mục tiêu đánh giá.

5. Cập nhật – Cải tiến – Điều chỉnh theo thời gian

Bộ tiêu chuẩn TISAX và bộ câu hỏi VDA ISA được cập nhật định kỳ dựa trên sự thay đổi:

• Quy định pháp lý (ví dụ: GDPR, Đạo luật bảo vệ dữ liệu).
• Rủi ro và xu hướng bảo mật mới (ví dụ: an ninh mạng, chuỗi cung ứng kỹ thuật số).
• Phản hồi từ các doanh nghiệp và đơn vị đánh giá.

---

DỊCH VỤ ĐÁNH GIÁ TISAX TẠI SQC CERTIFICATION

---