Các câu hỏi thường gặp về tiêu chuẩn ISO 22000

Trong xu thế phát triển mạnh mẽ của ngành thực phẩm, vấn đề an toàn và chất lượng sản phẩm luôn được đặt lên hàng đầu. Việc triển khai và tuân thủ đúng tiêu chuẩn ISO 22000 chính là giải pháp then chốt để xây dựng một chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn, đồng bộ và hiệu quả. Bài viết này, SQC Certification sẽ cùng bạn tìm hiểu những câu hỏi thường gặp về ISO 22000 trong bài viết sau.

---

1. ISO 22000 là gì?

Bộ tiêu chuẩn ISO 22000 chính là tiêu chuẩn quốc tế về một Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm (FSMS). ISO 22000 do Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) ban hành có quy định các yêu cầu để tổ chức trong chuỗi cung ứng thực phẩm kiểm soát rủi ro và đảm bảo sản phẩm an toàn khi tiêu thụ.

2. Ai cần áp dụng ISO 22000?

Hiện nay bộ tiêu chuẩn ISO 22000 này có được áp dụng theo bất kỳ tổ chức nào tham gia chuỗi thực phẩm, từ:

• Trang trại, nhà sản xuất nguyên liệu
• Doanh nghiệp chế biến, sản xuất thực phẩm
• Đơn vị vận chuyển, kho lạnh
• Nhà hàng, siêu thị
• Nhà cung cấp bao bì, phụ gia thực phẩm

---

3. ISO 22000 có lợi ích gì?

Khi tổ chức của bạn áp dụng thành công bộ tiêu chuẩn ISO 22000 này có thể mang lại được khá nhiều lợi ích thiết thực như sau:

• Đảm bảo sản phẩm an toàn cho người tiêu dùng
• Tăng uy tín, niềm tin khách hàng
• Dễ dàng xuất khẩu vì phù hợp chuẩn quốc tế
• Giảm rủi ro về an toàn thực phẩm, kiện tụng và thu hồi sản phẩm
• Tích hợp dễ dàng với các tiêu chuẩn quản lý khác như tiêu chuẩn ISO 9001, HACCP

Kết nối với chuyên gia

---

4. ISO 22000 có khác gì HACCP không?

ISO 22000 là hệ thống quản lý an toàn thực phẩm toàn diện, bao gồm cả nguyên tắc HACCP, nhưng mở rộng hơn với các yêu cầu về quản lý, giao tiếp trong chuỗi cung ứng và cải tiến liên tục. Nói ngắn gọn: HACCP chỉ tập trung vào kiểm soát mối nguy, còn ISO 22000 bao quát cả hệ thống quản lý an toàn thực phẩm.

5. Doanh nghiệp cần điều kiện gì để áp dụng ISO 22000?

Để áp dụng ISO 22000, doanh nghiệp cần đáp ứng một số điều kiện cơ bản sau:

1. Cam kết của lãnh đạo: Ban lãnh đạo phải ủng hộ và ưu tiên vấn đề an toàn thực phẩm.
2. Cơ sở hạ tầng đạt chuẩn: Nhà xưởng, máy móc, khu vực bảo quản, vận chuyển… phải đảm bảo vệ sinh và phù hợp quy định.
3. Hệ thống quản lý rõ ràng: Có quy trình kiểm soát nguyên liệu, sản xuất, lưu kho và phân phối.
4. Nhân sự được đào tạo: Đội ngũ hiểu biết về an toàn thực phẩm, HACCP và ISO 22000.
5. Tài liệu & hồ sơ: Xây dựng, duy trì tài liệu quản lý và ghi chép đầy đủ để chứng minh sự kiểm soát.
6. Đánh giá & cải tiến: Thực hiện đánh giá nội bộ, khắc phục điểm chưa phù hợp và cải tiến liên tục.

---

6. Quy trình chứng nhận ISO 22000 diễn ra như thế nào?

1. Đánh giá hiện trạng (so với yêu cầu ISO 22000)
2. Xây dựng & triển khai hệ thống quản lý an toàn thực phẩm
3. Đào tạo nhân sự
4. Kiểm tra nội bộ và xem xét của lãnh đạo
5. Đăng ký với tổ chức chứng nhận → đánh giá chứng nhận
6. Nhận giấy chứng nhận ISO 22000

---

7. ISO 22000 có thời hạn bao lâu?

Giấy chứng nhận ISO 22000 thông thường có thời hạn 3 năm kể từ ngày được cấp.

Trong khoảng thời gian này, doanh nghiệp sẽ phải trải qua:

• Đánh giá giám sát định kỳ hàng năm (1–2 lần/năm tùy yêu cầu của tổ chức chứng nhận).
• Sau 3 năm, doanh nghiệp cần thực hiện đánh giá tái chứng nhận để tiếp tục duy trì hiệu lực chứng chỉ.

Tóm gọn: ISO 22000 có hiệu lực 3 năm, nhưng phải được giám sát hàng năm để duy trì.

.>>> Sự không phù hợp theo ISO 22000 & Cách khắc phục

---

8. ISO 22000 phiên bản mới nhất là năm nào?

Phiên bản mới nhất hiện tại là ISO 22000:2018, thay thế cho bản 2005.

9. Lợi ích chính khi áp dụng ISO 22000

• Tạo dựng niềm tin và hình ảnh uy tín trong mắt khách hàng, đối tác.
• Minh bạch hóa chất lượng sản phẩm doanh nghiệp cung cấp.
• Nâng cao hiệu quả và tính đồng bộ của toàn bộ dây chuyền sản xuất.
• Giảm thiểu rủi ro an toàn thực phẩm và hạn chế sai lỗi trong quá trình sản xuất.
• Kiểm soát tốt các hoạt động nội bộ, đảm bảo sự vận hành hiệu quả.
• Khuyến khích, tạo động lực cho người lao động thông qua môi trường làm việc chú trọng an toàn – chất lượng.
• Khẳng định sự chủ động của doanh nghiệp trong việc đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
• Giúp doanh nghiệp có thêm lợi thế để giải quyết những thách thức trong sản xuất và kinh doanh.

---

10. ISO 9001 và ISO 22000 có thể thay thế nhau không?

Câu trả lời là ISO 22000 không thay thế ISO 9001, mà đóng vai trò bổ sung.

• ISO 22000 tập trung chuyên sâu vào an toàn thực phẩm, với những yêu cầu khắt khe cho các dây chuyền sản xuất, được nhiều cơ quan và nhà bán lẻ xem xét trong đánh giá chuỗi cung ứng.
• ISO 9001 bao quát hơn về quản lý chất lượng tổng thể, bao gồm cả các hoạt động như tiếp thị, nhân sự, R&D, mua sắm…

Doanh nghiệp nên tích hợp cả hai tiêu chuẩn để xây dựng một hệ thống quản lý toàn diện, vừa đảm bảo chất lượng vừa đáp ứng yêu cầu an toàn thực phẩm.

Kết nối với chuyên gia

---

11. Nếu đã có HACCP, áp dụng ISO 22000 có nhanh hơn không?

Có. Việc đã xây dựng HACCP giúp doanh nghiệp rút ngắn đáng kể thời gian triển khai ISO 22000, vì nhiều nguyên tắc và quy trình đã được thiết lập sẵn.

---

12. Chứng nhận IFS, BRC có tự động đáp ứng ISO 22000 không?

IFS (International Featured Standards) và BRC (British Retail Consortium) đều là những tiêu chuẩn quốc tế về quản lý chất lượng và an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, chúng không đồng nghĩa hay tự động đáp ứng các yêu cầu cụ thể của ISO 22000. Mỗi tiêu chuẩn có bộ tiêu chí và phương pháp đánh giá riêng.

Tùy theo yêu cầu của khách hàng hoặc đối tác, doanh nghiệp có thể áp dụng song song nhiều tiêu chuẩn để nâng cao uy tín và năng lực quản lý. Khi đó, tổ chức cần thiết kế và duy trì hệ thống quản lý phù hợp với từng chuẩn mực mà mình theo đuổi.

Tóm lại, IFS và BRC đều liên quan đến an toàn thực phẩm, nhưng không thay thế ISO 22000. Doanh nghiệp cần xem xét tích hợp các tiêu chuẩn này một cách hợp lý để đạt mục tiêu quản lý hiệu quả.

>>> Đánh giá nội bộ ISO 22000 là gì?

---

13. Các chương trình phòng ngừa trong ISO 22000 là gì?

Trong hệ thống quản lý an toàn thực phẩm (FSMS), thay vì dùng thuật ngữ “chương trình phòng ngừa” như một số tiêu chuẩn khác (FSMA, IFS, BRC), ISO 22000 sử dụng hai khái niệm:

• Chương trình tiên quyết (PRP – Prerequisite Program):

Là các điều kiện và hoạt động cơ bản cần thiết để tạo ra môi trường sản xuất an toàn, ví dụ: vệ sinh cá nhân, kiểm soát côn trùng – động vật gây hại, vệ sinh môi trường, quản lý chất thải… PRP nhấn mạnh việc duy trì môi trường lành mạnh nhằm ngăn ngừa ô nhiễm và giảm thiểu rủi ro.

• Chương trình vận hành tiên quyết (OPRP – Operational Prerequisite Program):

Là những biện pháp kiểm soát rủi ro cụ thể tại các công đoạn sản xuất có nguy cơ cao. Ví dụ: quá trình nấu chín, làm lạnh, khử trùng, kiểm soát vệ sinh dây chuyền… OPRP giúp đảm bảo các bước quan trọng được quản lý chặt chẽ để ngăn ngừa sự cố về an toàn thực phẩm.