Công nghệ số: Tương lai của ngành công nghiệp ô tô

Có thể thấy ngành công nghiệp ô tô hiện đang bước vào thời kỳ tái định hình một cách toàn diện hơn bao giờ hết. Sự kết hợp giữa cơ khí truyền thống và công nghệ số ngày càng mờ nhạt hơn thì nhưng chiếc xe ô tô hiện nay đã trở thành một trong những mạng lưới Internet vạn vật (IoT) khi mà mọi thiết bị đều có thể giao tiếp và chia sẻ dữ liệu với nhau. 

---

Từ động cơ đến dữ liệu: Tương lai số hóa của ngành ô tô

Trong những năm gần đây sự nổi lên mạnh mẽ của hệ thống xe điện không chỉ là cuộc cách mạng về năng lượng mà còn là sự chuyển mình sang một ngành công nghiệp định hướng công nghệ. Điển hình có thể kể đến như hãng xe điện Tesla chính là biểu tượng của sự nhảy vọt này. Một hãng xe non trẻ tuy nhiên lại dẫ đầu giá trị về vốn hóa vượt hàng loạt ông lớn trăm tuổi như Toyota và Daimler.

Vượt xa thành công là bán xe điện, Tesla đã định nghĩa lại một chiếc xe khi không còn là phương tiện cơ khí đơn thuần mà là một  chiếc “máy tính có bánh xe”. Với việc tích hợp vào nhiều công nghệ hiện đại, Tesla đã đi đầu trong việc tối ưu hóa chuỗi sản xuất và rút ngắn thời gian ra mắt sản phẩm chỉ còn dưới 2 năm – điều mà các hãng xe truyền thống vẫn đang chật vật đạt được.

Các tên tuổi lớn như Mercedes-Benz, Toyota hay General Motors buộc phải học hỏi và theo sát những bước đi của Tesla – từ hệ thống pin, động cơ đến kiến trúc phần mềm. Thậm chí, GM còn thành lập một nhóm chuyên theo dõi từng động thái công nghệ của đối thủ đến từ thung lũng Silicon này.

Big Tech nhập cuộc: Kẻ ngoài ngành, người làm chủ cuộc chơi

Trong nhiều năm qua các gã khổng lồ công nghệ như Apple, Google, Baidu – từ lâu đã âm thầm thâm nhập vào ngành ô tô qua các nền tảng như Apple CarPlay, Android Auto hay Baidu CarLife.  Các ông lớn này không sản xuất ô tô tuy nhiên vẫn đang nắm giữ linh hồn của những chiếc xe nhờ công nghệ số. Người tiêu dùng hiện giờ họ coi kết nối điện thoại, bản đồ cũng như giọng nói thông minh chính là điều hiển nhiên buộc các hãng ô tô cần phải lựa chọn: hoặc làm chủ công nghệ, hoặc phụ thuộc.

Sự xâm nhập của Big Tech giống như “ngựa gỗ thành Troy” – từ bên trong, họ định hình trải nghiệm người dùng, từ đó thâu tóm dữ liệu và mở rộng ảnh hưởng. Trong khi đó, các nhà sản xuất ô tô truyền thống lại đang phải vật lộn với doanh số giảm sút, lợi nhuận co hẹp và áp lực phải chuyển đổi số cấp tốc.

Cuộc đua toàn cầu: Mỹ – Trung – Âu và trận địa pin sạc

Không chỉ Tesla, các quốc gia trên thế giới cũng đang lao vào cuộc đua xây dựng hệ sinh thái xe điện, từ nhà máy cho đến các trạm sạc. Điển hình có thể kể đến là Trung Quốc hiện sở hữu hơn 60% số trạm sạc toàn cầu. gấp nhiều lần con số 41.000 trạm tại Mỹ. Chính quyền Biden đã đặt mục tiêu xây dựng 500.000 trạm sạc vào năm 2030, như một phần trong chiến lược cơ sở hạ tầng trị giá hàng nghìn tỷ USD.

Tuy nhiên, Trung Quốc đang tăng tốc nhanh hơn nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà nước và doanh nghiệp tư nhân. Các công ty như NIO, Xpeng, BYD… đều được hậu thuẫn mạnh mẽ và đang mở rộng ra thị trường toàn cầu.

Trong khi đó, châu Âu – nơi đặt ra các mục tiêu khí thải nghiêm ngặt nhất – đang thúc đẩy các chính sách chuyển đổi xanh. Các tập đoàn như Volkswagen đầu tư hàng chục tỷ USD để chuyển mình thành hãng xe điện, phát triển hệ điều hành riêng và đẩy mạnh nghiên cứu công nghệ tự hành.

Một thế giới không cần vô lăng?

Chuyển đổi công nghệ không chỉ dừng lại ở động cơ điện. Những chiếc xe tương lai sẽ phải tích hợp nhiều công nghệ hơn: trí tuệ nhân tạo, camera, cảm biến LiDAR, bản đồ số, và khả năng xử lý dữ liệu thời gian thực để tự lái an toàn ngay cả trong đêm tối.

Tầm nhìn xa hơn là những phương tiện tự vận hành hoàn toàn – xe tải không người lái, xe buýt tự động, taxi robot – cùng lúc với việc phổ cập các dịch vụ giải trí, làm việc và tương tác ảo trên xe. Cửa kính có thể trở thành màn hình thực tế ảo tăng cường (AR HUD), mang lại trải nghiệm không thua gì một rạp phim hay phòng làm việc di động.

Những sự phát triên này sẽ giúp cho Người dân tương lai không chỉ không cần sở hữu xe hơi, mà có thể cũng sẽ chẳng cần đến bằng lái – bởi mọi thứ đã được tự động hóa và tối ưu đến từng giây di chuyển.

---

Áp dụng hệ thống quản lý thông tin cho ngành oto 

Việc áp dụng các hệ thống quản lý thông tin và tiêu chuẩn an toàn trong ngành công nghiệp ô tô là xu hướng tất yếu nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm, bảo vệ dữ liệu và thông tin nhạy cảm trước các rủi ro ngày càng phức tạp. Dưới đây là cái nhìn tổng quan về việc áp dụng các tiêu chuẩn quản lý thông tin trong ngành sản xuất ô tô, với trọng tâm là IATF 16949, ISO/IEC 27001 và TISAX.

• ISO/IEC 27001 – Hệ thống quản lý an toàn thông tin (ISMS)

Lĩnh vực áp dụng: Bảo vệ thông tin doanh nghiệp, khách hàng, thiết kế sản phẩm, dữ liệu nhà cung cấp…

Lý do áp dụng trong ngành ô tô có thể kể đến chính là do các xe hơi hiện đại tích hợp công nghệ cao (xe kết nối, xe tự lái, hệ thống infotainment), đòi hỏi bảo mật cao. Các nhà sản xuất và nhà cung cấp phải bảo vệ các dữ liệu R&D, phần mềm xe, thiết kế linh kiện…

• TISAX – Trao đổi thông tin an toàn trong ngành ô tô

Tên đầy đủ là Trusted Information Security Assessment Exchange. Bộ tiêu chuẩn Tisax do VDA (Hiệp hội công nghiệp ô tô Đức) phát triển, điều hành bởi ENX Association.

Đối tượng áp dụng tisax là các nhà cung cấp, đối tác, bên thứ ba có xử lý thông tin nhạy cảm liên quan đến sản phẩm, công nghệ của OEMs (BMW, Mercedes-Benz, VW…).

Đặc điểm nổi bật:

• Không phải là chứng chỉ quốc tế như ISO 27001, mà là một cơ chế đánh giá bảo mật thông tin chung trong ngành ô tô.
• Cung cấp nền tảng để chia sẻ kết quả đánh giá bảo mật giữa các công ty trong chuỗi cung ứng.

---

Kết luận

Khi công nghệ trở thành yếu tố sống còn, ngành công nghiệp ô tô không thể mãi là lãnh địa của những kỹ sư cơ khí. Cuộc cạnh tranh ngày nay không chỉ là giữa hãng xe này với hãng xe kia, mà còn là giữa công nghiệp sản xuất với thế giới phần mềm, dữ liệu và trí tuệ nhân tạo.

Những ai không kịp chuyển mình sẽ bị bỏ lại phía sau – dù họ có bề dày trăm năm hay doanh số tỷ đô. Xe hơi của tương lai sẽ không còn đơn thuần là phương tiện di chuyển, mà là trung tâm kết nối, xử lý và giao tiếp trong một hệ sinh thái số toàn diện.

Nguồn: Vietnamnet