Tăng tính bảo mật trong thanh toán không tiền mặt

Việc thanh toán không dùng tiền mặt hiện rất phát triển trên toàn thế giới mang đến nhiều lợi ích trong thanh toán giao dịch nhưng vẫn nảy sinh những rủi ro về mặt bảo mật. Chính vì thế các quốc gia trong đó có Việt Nam có đưa ra những biện pháp nhằm gia tăng tính bảo mật trong thanh toán không tiền mặt.

Thanh toán không tiền mặt tiếp tục ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ

Theo số liệu từ Vụ Thanh toán – Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tính đến cuối năm 2023, cả nước ghi nhận hơn 182 triệu tài khoản thanh toán cá nhân, với trên 87% người trưởng thành sở hữu tài khoản. Ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán, nhận định các chỉ số về thanh toán không dùng tiền mặt đã có bước tiến vượt bậc, phản ánh rõ hiệu quả trong việc phổ cập dịch vụ ngân hàng và xây dựng hệ sinh thái số.

Trong giai đoạn 2021–2023, lượng giao dịch qua kênh Internet tăng trung bình 52%, còn qua thiết bị di động tăng tới hơn 103%. Đặc biệt, thanh toán bằng mã QR tăng trưởng hơn 170% cả về số lượng lẫn giá trị giao dịch.

Chỉ trong bốn tháng đầu năm 2024, so với cùng kỳ năm 2023, hoạt động thanh toán không tiền mặt tiếp tục duy trì đà tăng trưởng ấn tượng:

• Tổng số giao dịch không tiền mặt tăng hơn 57% về số lượng và hơn 39% về giá trị.
• Qua kênh Internet, tăng trên 47% về số lượng và hơn 30% về giá trị.
• Qua điện thoại thông minh, tăng gần 60% về số lượng và 36% về giá trị.

Trong khi đó, giao dịch qua ATM tiếp tục giảm, với số lượng giảm trên 14% và giá trị giảm gần 8%, phản ánh rõ nét xu hướng chuyển dịch từ thanh toán tiền mặt sang các phương thức thanh toán điện tử hiện đại.

Nguồn: nhandan.vn

Đẩy mạnh phổ cập thanh toán không dùng tiền mặt

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng nhấn mạnh sự chuyển mình mạnh mẽ của thanh toán không tiền mặt trong thời gian qua. Ông chia sẻ lại câu chuyện từ những ngày đầu, khi Thống đốc Nguyễn Thị Hồng từng trực tiếp đến từng quầy hàng nhỏ của tiểu thương để hỗ trợ dán mã QR, cho đến nay, phương thức thanh toán QR nói riêng và thanh toán không tiền mặt nói chung đã đạt được những bước tiến vượt bậc.

Tính đến thời điểm hiện tại, 87% người trưởng thành tại Việt Nam đã sở hữu tài khoản ngân hàng – con số này thậm chí còn cao hơn tại TP.HCM. Hạ tầng thanh toán quốc gia cũng ngày càng được nâng cấp hiện đại: hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng đang xử lý trung bình 820.000 tỷ đồng mỗi ngày, trong khi hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử xử lý khoảng 26 triệu giao dịch/ngày.

Cùng với đó, hệ thống thông tin tín dụng quốc gia đã được nâng cấp để tăng cường năng lực xử lý và tự động hóa việc cập nhật dữ liệu. Đồng thời, phạm vi thu thập và tích hợp dữ liệu từ cả trong và ngoài ngành cũng được mở rộng, với tỷ lệ cập nhật thành công từ các tổ chức tín dụng đạt trên 98%.

Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng khẳng định: “Thanh toán không dùng tiền mặt đang trở thành yếu tố then chốt trong tiến trình phát triển kinh tế số. Hình thức này không chỉ góp phần nâng cao tính minh bạch mà còn thúc đẩy thương mại điện tử, dịch vụ công và tạo nền tảng cho một xã hội số toàn diện – nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công an cùng các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp.”

Nguồn: tuoitre.vn

Tăng tính bảo mật trong thanh toán không tiền mặt là yếu tố then chốt giúp xây dựng niềm tin cho người dùng, giảm thiểu rủi ro gian lận, đánh cắp thông tin và bảo vệ tài sản cá nhân. Hiện nay nhà nước hoặc các tổ chức đã có những biện pháp đề xuất nhằm tăng cường bảo mật trong thanh toán không tiền mặt.

1. Áp dụng công nghệ xác thực đa yếu tố (MFA)

Kết hợp mật khẩu, OTP (One-Time Password), xác thực sinh trắc học (vân tay, khuôn mặt).

Ví dụ: Đăng nhập vào ví điện tử yêu cầu nhập mật khẩu + mã OTP gửi qua SMS + nhận diện khuôn mặt.

2. Mã hóa dữ liệu (Encryption)

Mọi dữ liệu thanh toán nên được mã hóa đầu-cuối (end-to-end encryption) để tránh bị nghe lén hoặc chặn giữa đường. Đồng thời tổ chức cần phải áp dụng các giao thức bảo mật cấp cao hơn như SSL/TLS cho giao tiếp mạng.

Kết nối với chuyên gia

3. Tokenization (Mã hóa thông tin thẻ)

Thay vì truyền thông tin thẻ thật, hệ thống sử dụng token tạm thời (dãy số ảo) trong mỗi giao dịch. Những Token sẽ không thể tái sử dụng hoặc bị đánh cắp nếu như không khớp với thiết bị ban đầu. Việc này sẽ đảm bảo an toàn tối đa cho bạn trong khi sử dụng thẻ thanh toán.

4. Bảo mật ứng dụng và thiết bị

Ứng dụng thanh toán cần có các lớp bảo vệ như: mã PIN, khóa ứng dụng, giới hạn truy cập từ thiết bị đáng tin cậy. Việc này giúp hạn chế tình trạng đăng nhập từ thiết bị lạ hoặc mạng không an toàn.

5. Phát hiện gian lận bằng trí tuệ nhân tạo (AI)

Hiện nay việc các tổ chức, doanh nghiệp có áp dụng AI/ML để phân tích hành vi người dùng, phát hiện bất thường như giao dịch đột ngột lớn, giao dịch từ vị trí địa lý lạ, v.v. Điều này cần phải tự động tiến hành khóa tài khoản hoặc yêu cầu xác minh lại khi có nghi ngờ.

6. Cập nhật và vá lỗi thường xuyên

Tổ chức, doanh nghiệp của bạn cần định kì cập nhật phần mềm hoặc hệ điều hành và các ứng dụng trong thanh toán để sửa các lỗ hổng bảo mật. Việc này khuyến cáo người dùng không cài đặt ứng dụng ngoài hoặc truy cập vào đường link không rõ nguồn gốc.

7. Tăng cường tuyên truyền, đào tạo người dùng

Tổ chức, doanh nghiệp của bạn có tiến hành cảnh báo về phishing, giả mạo ngân hàng, lừa đảo qua điện thoại/SMS. Đồng thời hướng dẫn người dùng cách nhận biết các trang web giả mạo và không chia sẻ OTP, mã QR hoặc thông tin tài khoản.

Kết nối với chuyên gia

8. Tuân thủ quy định pháp lý và tiêu chuẩn an toàn

Tổ chức, doanh nghiệp của bạn cần thiết phải áp dụng tốt các tiêu chuẩn về bảo mật như:

• Tiêu chuẩn PCI-DSS (Payment Card Industry Data Security Standard),
• Tiêu chuẩn ISO/IEC 27001 (quản lý an ninh thông tin),

Các quy định của Ngân hàng Nhà nước hoặc cơ quan tài chính địa phương.